ANBI, een introductie

Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) profiteren van fiscale vrijstellingen en aftrekmogelijkheden voor donateurs. Geen wonder dat veel goede doelen een ANBI-status willen aanvragen.
Peter zit sinds 2010 bij het ANBI-team van de Belastingdienst. Hij houdt zich voornamelijk bezig met ANBI’s die vallen in de categorie vermogensfondsen waarvan een deel gekoppeld is aan zeer vermogende personen. Hij benadrukt dat van de ongeveer 43.000 ANBI’s in Nederland het merendeel “gewoon uit een aantal mensen bestaat die iets goeds willen doen en een stichting beginnen. Vervolgens moeten zij aan alle bijbehorende verplichtingen voldoen en blijven voldoen. Dat is best heftig.”

Wat verstaat de Belastingdienst onder een ANBI?

“Een ANBI is een instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend, oftewel voor minimaal 90%, het algemeen belang dient. Dat is het belangrijkste criterium waar wij op letten, zowel bij de aanvraag als in de beoordelingen achteraf. De instelling moet met de doelstelling en de feitelijke werkzaamheden gericht zijn op het algemeen belang. Daarnaast moet de ANBI in de uitvoering dat algemeen belang ook daadwerkelijk dienen.
De wetgeving vermeldt 13 categorieën. De doelstelling en activiteiten van een instelling moeten in 1 van die categorieën passen wil zij de ANBI-status krijgen. Het is trouwens niet zo dat een instelling, die aan deze voorwaarde voldoet per definitie een ANBI is. De instelling moet ook aan andere voorwaarden voldoen.”

Welke belastingvoordelen hebben (donateurs aan) ANBI’s?

“Het grootste belastingvoordeel voor de donateur is de giftenaftrek. Aan een eenmalige gift zijn drempel- en plafondbedragen verbonden. Een periodieke gift is onbeperkt aftrekbaar. Geen drempel of plafond. De gift moet wel voor minimaal 5 jaar zijn vastgelegd in een overeenkomst die door de notaris is opgemaakt of in een overeenkomst die de donateur zelf met de ANBI sluit.
De ANBI zelf hoeft geen schenkbelasting te betalen over de ontvangen giften. Ook geldt vrijstelling van erfbelasting bij het ontvangen van een legaat. Uitgaande bedragen zijn bij de ontvanger vrijgesteld van schenkbelasting. Of de ontvanger nou een ANBI is of niet. Doet een ANBI een gift in het kader van haar doelstelling, dan is die vrij van schenkbelasting.
Daarnaast zijn er nog andere belastingvoordelen voor ANBI’s, zoals een tegemoetkoming in de energiebelasting, verschillende faciliteiten in de vennootschapsbelasting en een vrijstellingsmogelijkheid in de overdrachtsbelasting.
Vrijwilligers kunnen onder voorwaarden afzien van hun vrijwilligersvergoeding en deze in aftrek brengen als gift. Gemaakte kosten kan een vrijwilliger in aftrek brengen als gift onder voorwaarde dat de instelling die kosten niet vergoedt en aan andere voorwaarden voldoet.”

Hoe vraag je de ANBI-status aan?

“Een instelling kan de ANBI-status aanvragen door middel van het formulier Aanvraag ANBI-beschikking. Deze is op de website van de Belastingdienst te vinden. Als een instelling ook in aanmerking wil komen voor de status van culturele ANBI en men voldoet aan de voorwaarden hiertoe dan kan dit in het formulier worden aangegeven. Het ingevulde formulier moet worden opgestuurd naar het landelijke ANBI-team in Eindhoven. Daar wordt het beoordeeld en binnen 8 weken wordt er een beslissing genomen middels een beschikking (brief). De aanvraag kan worden toegewezen of de aanvraag kan worden afgewezen. Als de ANBI-status wordt afgewezen worden in de beschikking de redenen van afwijzing genoemd. Indien men het niet eens is met de redenen van afwijzing kan er bezwaar worden aangetekend. Dit moet wel binnen 6 weken na ontvangst van de beschikking gebeuren. Als het bezwaar wordt afgewezen kan er binnen 6 weken na de datum van afwijzing van bezwaar in beroep worden gegaan.”

Einde ANBI-status

“Een instelling kan zelf de ANBI-status opgeven. Men verliest dan uiteraard de fiscale voordelen die verbonden zijn aan de status. Het ANBI-team kan de status ook beëindigen. Dit gebeurt per datum waarop de instelling niet meer voldoet aan de ANBI-voorwaarden, deze datum kan tevens in het verleden liggen.”
Wat zijn de voorwaarden waaraan een ANBI moet voldoen?
“Een ANBI moet aan best veel voorwaarden voldoen, ik noem:
- het algemeen nut criterium;
- de 90%-eis;
- een ANBI mag geen winstoogmerk hebben met haar algemeen nuttige activiteiten;
- er moet worden aan de integriteitseisen;
- het beschikkingsmachtcriterium;
- het anti-oppotcriterium;
- het beloningscriterium;
- een ANBI moet een actueel beleidsplan hebben;
- het kostencriterium;
- de liquidatiesaldobepaling in de statuten moet voldoen aan een specifieke omschrijving;
- de administratieplicht;
- de publicatieplicht.
Wellicht dat ik in een vervolg op dit algemene artikel nog uitgebreider op deze voorwaarden in kan gaan. ANBI’s zijn hot, er valt veel over te vertellen. Voor nu geef ik alvast aan dat er veel informatie is te vinden op de website van de Belastingdienst, zie www.belastingdienst.nl. Als je in het zoekvenster de term ‘ANBI’ ingeeft, kom je er vanzelf.“
Voor donateurs is van belang dat zij de ANBI-status kunnen controleren op de website van de Belastingdienst. Dit is belangrijk omdat slechts een gift aan een ANBI aftrekbaar is van de belasting. Met de zoekterm ‘Zoekprogramma ANBI’ op de website van de Belastingdienst kom je hierbij uit.“

Peter Jansen, ANBI-team Belastingdienst