De KNRM: al 200 jaar redder in nood

De KNRM: al 200 jaar redder in nood

In 2024 viert de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) haar 200-jarig bestaan. Twee eeuwen van technische ontwikkeling zijn al die tijd op wonderlijke wijze gekoppeld aan kernwaarden die in tweehonderd jaar onveranderd zijn gebleven. Zoals ook de doelstelling van de vrijwilligersorganisatie nog altijd de aloude is: het op het water redden en helpen van mens en dier.

Het verdrinken van een groep mannen uit Huisduinen, die op 14 oktober 1824 bij wijze van particulier initiatief poogden redding te brengen bij een gestrand fregat, was voor een aantal notabelen reden om werk te maken van een georganiseerd reddingwezen langs de Nederlandse kust. Amsterdamse notabelen richtten de NZHRM op, hun Rotterdamse evenknie de ZHMRS. Deze nagenoeg identieke organisaties, met hoofdkantoren in respectievelijk Amsterdam en Rotterdam, trokken lange tijd gescheiden op. Totdat zij in 1991 fuseerden tot de KNRM.

Ontwikkelingen

Vóór die fusie hadden beide organisaties een soortgelijke ontwikkeling doorgemaakt. De eerste roeireddingboten kregen een zeil, waarna eerst de stoomreddingboot zijn intrede deed, gevolgd door de motorreddingboot. Die motorreddingboten werden zelfrichtend en later ook veel sneller toen staal werd ingeruild voor aluminium schepen. Tegelijkertijd had het reddingsvest van kurk van de beginjaren plaatsgemaakt voor meerdere generaties overlevingspakken. Allemaal ontwikkelingen die de veiligheid van de redders ten goede kwamen.

Collectief geheugen

Dat moest ook wel, want in haar bestaan is de Redding Maatschappij tientallen redders verloren. Goedwillende mannen die hun geliefde vrijwilligerswerk met de hoogste prijs moesten betalen. Het is de inktzwarte keerzijde van in beginsel prachtig en levensreddend werk. Werk dat doorgaans buiten het zicht van de camera’s wordt gedaan, unaniem en ver op zee. Uitzonderingen daargelaten. Sommige rampen haalden het landelijke nieuws en enkele zelfs het collectieve geheugen van de Nederlander. Natuurlijk was daar in 1953 de Watersnoodramp. Reddingboten maakten monsterlange tochten om in het rampgebied zoveel mogelijk mensen in veiligheid te brengen. De ramp met de veerboot Herald of Free Enterprise (1987) en de Dakota-crash in de Waddenzee (1996) haalden de geschiedenisboeken. Duizenden andere calamiteiten, groot en klein, hebben uitsluitend een plek gekregen in de analen van de rijke KNRM-historie.

Steeds drukker

Daarbij valt op dat het door de jaren heen steeds drukker is geworden. In de beginjaren, halverwege de 19e eeuw, waren er jaren bij waarin de redders niet in actie behoefden te komen. Iets dat tegenwoordig ondenkbaar is. De laatste jaren wordt gemiddeld 2.500 keer per jaar een beroep op de KNRM gedaan, waarbij de vrijwillige reddingbootbemanningen jaarlijks zo’n 4.000 mensen veilig aan de wal brengen. Altijd – conform de wens van de oprichters – kosteloos. De toegenomen drukte wordt met name verklaard door de opkomst van de recreatievaart. Watersporters vormen nu de grootste doelgroep van de KNRM. Tegelijkertijd komt de Redding Maatschappij nog altijd zo’n twee- tot driehonderd keer per jaar in actie voor de beroepsvaart, de doelgroep van weleer. Daarbij moet gezegd dat de Radio Medische Dienst van de KNRM zo’n 800 keer per jaar medische hulp op afstand biedt aan zeelui ‘all over the world’. Deze medische dienstverlening is het minst opvallend, maar mogelijk meest levensreddende onderdeel van de KNRM.

Meerwaarde

Welbeschouwd is ‘zekerheid bieden’ het voornaamste product van de Redding Maatschappij. Want of de KNRM de komende jaren nu 1.000 keer of 3.000 keer in actie komt, in de basis mag elke zeevarende weten dat de KNRM paraat staat mocht zich aan boord een ongeluk of ziekte voordoen. Díe zekerheid, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar en bij alle weersomstandigheden, is de voortdurende meerwaarde van de KNRM. Een meerwaarde die zij biedt als zelfstandige, ongesubsidieerde organisatie. De KNRM is voor haar voortbestaan volledig afhankelijk van donateurs, giftgevers, sponsoren en erflaters. Al bijna 200 jaar en wederom overeenkomstig de wens van de oprichters.


Gert Boerema
Heb je een vraag?

Gert staat voor u klaar met een passend antwoord!